Czy prowadzenie dzienników lekcyjnych w formie elektronicznej narusza prawo do ochrony danych osobowych?
Dodano: 02-03-2015 w kategorii: Zasady przetwarzania danych osobowych. Dodane przez: Maciej Godyń.
Prowadzenie dzienników lekcyjnych w formie elektronicznej to coraz częstsza praktyka polskich szkół. Jednak taki dziennik zawiera bardzo dużo danych nie tylko uczniów, ale także ich rodziców, opiekunów prawnych, nauczycieli. Czy ten sposób prowadzenia dziennika może powodować, że prawo do ochrony danych uczniów jest zagrożone? W tej kwestii stanowisko postanowił zająć Generalny Inspektor Danych Osobowych.
Jakie dane zawiera dziennik lekcyjny?
Dziennik lekcyjny jest prowadzony na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, które wydane zostało na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Zgodnie z § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, szkoła prowadzi dla każdego oddziału dziennik lekcyjny, w którym dokumentuje się przebieg nauczania w danym roku szkolnym. W dzienniku lekcyjnym wpisuje się w porządku alfabetycznym (lub innym, ustalonym przez dyrektora) nazwiska i imiona uczniów, a także inne dane ich dotyczące, takie jak:
- daty i miejsca urodzenia oraz adresy ich zamieszkania,
- oceny bieżące,
- śródroczne i roczne (semestralne),
- oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych uzyskane przez uczniów ,
- śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne zachowania.
Dziennik lekcyjny zawiera również dane dotyczące rodziców lub opiekunów prawnych uczniów, takie jak:
- imiona i nazwiska rodziców (opiekunów prawnych),
- adresy ich zamieszkania,
- adresy poczty elektronicznej,
- numery ich telefonów.
Co więcej, dziennik lekcyjny zawiera również imiona i nazwiska nauczycieli prowadzących zajęcia edukacyjne oraz tygodniowy plan zajęć lekcyjnych. Dodatkowo, w dzienniku lekcyjnym odnotowuje się obecność uczniów na zajęciach edukacyjnych, liczbę godzin usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych nieobecności na tych zajęciach oraz wpisuje się tematy przeprowadzonych zajęć edukacyjnych. Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych nauczyciel potwierdza podpisem.
Jak widać, dziennik lekcyjny zawiera wiele informacji dotyczących uczniów, ich rodziców (opiekunów prawnych) oraz samych nauczycieli.
Dziennik w formie elektronicznej
Wspomniane wcześniej rozporządzenie, w § 22 wprowadza możliwość prowadzenia dzienników lekcyjnych w formie elektronicznej. Prowadzenie dziennika w formie elektronicznej jest alternatywą dla dziennika w formie tradycyjnej.
Aby prowadzić dziennik w formie elektronicznej, placówka oświaty musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim prowadzenie dziennika elektronicznego wymaga:
- zachowania selektywności dostępu do danych stanowiących dziennik elektroniczny;
- zabezpieczenia danych stanowiących dziennik elektroniczny przed dostępem osób nieuprawnionych;
- zabezpieczenia danych stanowiących dziennik elektroniczny przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą;
- rejestrowania historii zmian i ich autorów;
- umożliwienia bezpłatnego wglądu rodzicom do dziennika elektronicznego, w zakresie dotyczącym ich dzieci.
Poza tym, system informatyczny służący do prowadzenia dzienników elektronicznych powinien umożliwiać eksport danych do formatu XML oraz sporządzenie w formie papierowej dzienników.
Rozporządzenie wprowadza również możliwość prowadzenia dzienników lekcyjnych wyłącznie w formie elektronicznej, jednak jest to uzależnione od uzyskania zgody organu prowadzącego szkołę.
Wszystkie powyższe warunki spowodowane są niebezpieczeństwem zagrożeniami, na jakie mogą być narażone dane osobowe wprowadzane do systemu teleinformatycznego. Czy w związku z tym, elektroniczna forma dziennika lekcyjnego stanowi zagrożenie dla prawa do ochrony danych osobowych? Czy z tego punktu widzenia jest różnica pomiędzy elektroniczną formą dziennika, a formą tradycyjną? Na to pytanie odpowiedział Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.
Zdaniem GIODO
Powyższe zagadnienie stało się przedmiotem interpretacji, wydanej przez Generalnego Inspektora Danych Osobowych. GIODO uznał, że prowadzenie dzienników lekcyjnych w formie elektronicznej nie narusza prawa do ochrony danych osobowych uczniów, ani ich rodziców czy nauczycieli. Wynika to między innymi z tego, że ustawa o ochronie danych osobowych określa jedynie ogólne zasady przetwarzania danych osobowych. W przypadku, gdy istnieją szczególne wobec ustawy przepisy prawa, należy je stosować w pierwszej kolejności.
W tym wypadku, zakres informacji o uczniach, które mogą być gromadzone przez szkoły określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. Co więcej, bez względu na to, czy dziennik lekcyjny prowadzony jest w formie papierowej, czy elektronicznej o zakresie danych osobowych przesądza § 10 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia. Z kolei forma, w jakiej prowadzony jest dziennik lekcyjny, jest jedynie kwestią techniczną, pozostawioną do wyboru danej szkoły.
Generalny Inspektor Danych Osobowych zwraca jednak uwagę, że informacje o uczniach zawarte w dziennikach lekcyjnych stanowią dane osobowe. W związku z tym, mogą być wykorzystywane przez szkołę (gromadzone, przechowywane, udostępniane) tylko w zakresie wyznaczonym przez przepisy prawa.
Alerty prawno-podatkowe