Popularna sieć sklepów spożywczych Żabka rozpoczęła testy nowego systemu monitoringu, którego cechą szczególną jest umożliwienie profilowania klientów. Umieszczone w sklepach kamery nie tylko rejestrują obraz, lecz także rozpoznają twarze klientów, określają ich płeć i prawdopodobny wiek. Doniesienia o testowanym systemie wywołały oburzenie wśród klientów sklepu, którzy uznali, że ich prywatność została zagrożona. Sprawą zainteresował się również Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, który już zapowiedział kontrolę.
Klient opisał sprawę w sieci
Informacja o stosowaniu nowego systemu monitoringu została nagłośniona przez jednego z klientów Żabki, który dokonując zakupów zauważył, iż przy kasie w sklepie stacjonarnym znajduje się tablet wyświetlający jego twarz, a także dane biometryczne: rozpoznaną płeć oraz prawdopodobny wiek. Klient opisał zdarzenie w sieci, czym wywołał dyskusję – czy polityka zbierania danych klientów nie stanowi nadmiernej inwigilacji i czy nie narusza ona ich prywatności. Zdaniem internautów, sklep powinien uprzedzić swoich klientów o rejestrowaniu ich wizerunków oraz gromadzeniu danych osobowych.
Dodatkowo, internauci wyrazili obawy, czy dane biometryczne klientów nie są łączone z listą dokonanych przez nich zakupów oraz danymi dotyczącymi ich kart płatniczych, a tym samym – czy Żabka nie tworzy olbrzymiej bazy danych dotyczącej wszystkich kupujących. Część internautów zapowiedziała bojkot sieci sklepów oraz dokonywanie zakupów w maskach.
Żabka uspokaja
W związku z burzą, jaką wywołała w sieci informacja o nowym systemie monitoringu, Żabka wydała oficjalne oświadczenie informując, że system nie identyfikuje poszczególnych klientów i nie zapisuje obrazu z kamer. Ma on jedynie za zadanie określenie przybliżonego wieku oraz płci klientów, bez powiązania z wizerunkiem konkretnych osób. Celem Żabki jest stworzenie statystyki wskazującej, jacy klienci robią zakupy w sklepach stacjonarnych w poszczególnych porach dnia. Żabka zdementowała także pogłoski o jakimkolwiek powiązaniu monitoringu z danymi z innych źródeł, w szczególności z terminali płatniczych.
Zdaniem Żabki system nie narusza praw klientów ani przepisów o ochronie danych osobowych, a monitoring nie pozbawia klientów anonimowości ani prywatności, lecz stanowi jedynie zautomatyzowane zastępstwo dla badań realizowanych przez osoby reprezentujące firmy badawcze. Tego rodzaju systemy są powszechnie stosowane od wielu lat, a celem Żabki jest profilowanie klientów oraz dostosowanie reklam i ofert do ich preferencji. Intencją Żabki nie jest zaś gromadzenie danych o poszczególnych osobach i ingerowanie w ich prywatność.
Sprawę zbada GIODO
Oświadczenie Żabki nie wszystkich jednak przekonuje. Zdaniem niektórych klientów, Żabka powinna pytać o zgodę na rejestrację ich wizerunku oraz danych biometrycznych. Sprawą zainteresował się Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, który zapowiedział, iż dokonując planowanych kontroli sektorowych w 2017 roku, zamierza przyjrzeć się również sklepom stacjonarnym, które stosują monitoring umożliwiający profilowanie klientów. GIODO nie wskazał wprawdzie, iż kontrola ma dotyczyć Żabki, jednak wyjaśnił, iż jego zainteresowanie tego typu systemem monitoringu zostało wywołane niedawnymi doniesieniami medialnymi związanymi z monitorowaniem osób przy użyciu kamer w sklepach stacjonarnych.
Czy powinniśmy czuć się zagrożeni?
Wydaje się, że odpowiedź na to pytanie będzie możliwa dopiero po zakończeniu kontroli GIODO. Pozwoli ona ustalić, czy Żabka nie gromadzi danych klientów w sposób nieuprawniony i czy tym samym nie narusza ich praw. Należy jednak mieć na uwadze, że Żabka prawdopodobnie nie jest jedynym sklepem, który korzysta z systemu monitoringu profilującego klientów.
Pozytywnym efektem praktyk opisanych przez przypadkowego klienta Żabki jest jednak fakt, iż tego typu systemy zostaną skontrolowane przez uprawniony do tego organ i ocenione pod kątem ich zgodności z przepisami o ochronie danych osobowych. O wynikach kontroli GIODO będziemy informować na bieżąco.
RODO czyli rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych – dowiedz się więcej!
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
Karolina Przybysz
Aplikant
