Możliwość anonimowego korzystania z telefonów na kartę skończyła się bezpowrotnie. Operatorzy komórkowi prześcigają się w oferowaniu co raz bardziej korzystnych dla klientów bonusów w zamian za zarejestrowanie karty prepaid.
Operatorzy komórkowi w Polsce oferują swoim klientom możliwość korzystania z usług telekomunikacyjnych w kilku modelach. Do tych podstawowych zaliczyć można oferty abonamentowe oraz oferty na tzw. „kartę”.
W ramach oferty na kartę to klient decyduje o jaką kwotę doładować swoje konto, aby móc wykonywać połączenia, wysyłać smsy czy korzystać z Internetu. Dotychczas korzystanie z tej formy usług telekomunikacyjnych odbywało się bez jakichkolwiek formalności. Kartę prepaid można było kupić wszędzie: w kiosku, na stacji benzynowej czy w supermarkecie. Kupując kartę nie trzeba było przy tym podawać sprzedawcy czy operatorowi komórkowemu jakichkolwiek danych – z telefonu na kartę mogliśmy więc korzystać niemalże anonimowo.
Ustawa o działaniach antyterrorystycznych a telefon na kartę
Możliwość anonimowego korzystania z telefonów na kartę skończyła się bezpowrotnie 25 lipca 2016 r. Wtedy wszedł w życie przepis nowej ustawy o działaniach antyterrorystycznych, wprowadzający do prawa telekomunikacyjnego obowiązek podawania przez abonentów danych identyfikacyjnych. Obowiązek ten dotyczy usług abonamentowych, jak i kart pre-paid.
Obecnie zawierając umowę o świadczenie usług przedpłaconych (tak w ustawie określono usługę telefonu na kartę) klient będący osobą fizyczną musi podać operatorowi komórkowemu następujące dane:
- imię i nazwisko;
- numer PESEL, jeżeli go posiada albo nazwę, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość (w praktyce będzie to dowód osobisty lub paszport), a w przypadku cudzoziemca niebędącego obywatelem państwa członkowskiego UE lub Szwajcarii – numer paszportu lub karty pobytu.
Wymienione powyżej dane mogą być podane również drogą elektroniczną albo w inny sposób określony przez operatora komórkowego.
Korzystanie z telefonu na kartę będzie możliwe dopiero po potwierdzeniu przez operatora komórkowego podanych przez abonenta danych z danymi zawartymi w dokumencie potwierdzającym tożsamość abonenta. W ten sposób dane mogą być również potwierdzone przez osoby działające w imieniu operatora komórkowego. W praktyce są to np. pracownicy Poczty Polskiej czy pracownicy salonów prasowych.
W przypadku podawania danych drogą elektroniczną, mogą one zostać potwierdzone w szczególności przy wykorzystaniu:
1) środków identyfikacji elektronicznej służących do uwierzytelniania w systemie banku;
2) danych weryfikowanych za pomocą bezpiecznego podpisu elektronicznego (kwalifikowanego);
3) środków identyfikacji elektronicznej służących do uwierzytelniania w systemie operatora komórkowego, o ile dane abonenta zostały już zweryfikowane w związku z inna umową.
Co z dotychczasowymi kartami pre-paid?
Przepisy ustawy o działaniach antyterrorystycznych przewidują dla abonentów korzystających z telefonów na kartę, kupioną przed 1 lipca 2016 r., okres przejściowy, który upływa 31 stycznia 2017 r. Do końca tego okresu taką kartę należy zarejestrować u operatora komórkowego.
Rejestracja karty polega na podaniu operatorowi wskazanych powyżej danych identyfikacyjnych. Operator komórkowy potwierdza podane dane poprzez sprawdzenie ich zgodności z dokumentem tożsamości. Analogicznie jak w przypadku nowych klientów, dane mogą zostać sprawdzone także drogą elektroniczną.
Karty, które nie zostaną zarejestrowane do 1 lutego 2017 r. zostaną dezaktywowane. Korzystanie z numeru telefonu powiązanego z nieaktywną kartą będzie w takim przypadku niemożliwe.
Sprawdzanie zgodności danych a kserowanie dowodów osobistych
Operatorzy komórkowi prześcigają się w oferowaniu co raz bardziej korzystnych dla klientów bonusów w zamian za zarejestrowanie karty prepaid (dodatkowe minuty do wykorzystania, ekstra smsy czy większy pakiet Internetu). Niemalże wszyscy operatorzy komórkowi prowadzą obecnie zmasowane kampanie marketingowe, chcąc przekonać klientów do swoich ofert.
W tej wszechobecnej gorączce reklamowej pamiętać należy o zadbaniu o swoją prywatność, w szczególności poprzez zwrócenie uwagi na ochronę własnych danych osobowych.
W kontekście zagrożeń dla prywatności w związku z rejestracją kart pre-paid szczególną uwagę zwrócić należy na niezgodną z przepisami o ochronie danych osobowych praktykę kserowania dowodów osobistych i paszportów na potrzeby rejestracji.
Podkreślić należy, że operatorzy komórkowi mogą żądać podania wyłącznie tych danych, które zostały wymienione powyżej (imię i nazwisko, numer PESEL albo dane dokumentu tożsamości). Dowody osobiste oraz paszporty zawierają również inne dane osobowe, np. (imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, nazwisko rodowe). Gromadzenie kopii dokumentów tożsamości jest podręcznikowym przykładem pozyskiwania nadmiernego, niewymaganego przepisami prawa zakresu danych osobowych. Takie postępowanie operatorów komórkowych lub osób działających w ich imieniu jest sprzeczne z ustawą o ochronie danych osobowych i jako takie jest niedopuszczalne.
Dla wypełnienia przez operatora komórkowego obowiązku sprawdzenia prawdziwości podanych danych wystarczające jest okazanie dokumentu tożsamości.
Istnieje ryzyko, że nieprawidłowe zabezpieczenie (zarówno techniczne jak i organizacyjne) wykonanych kopii dowodów osobistych może spowodować, że trafią one do osób niepowołanych. Stąd już tylko krok do nieuprawnionego wykorzystania naszych danych osobowych, np. w celu zaciągnięcia pożyczki.
Nikt nie zapewni lepszej ochrony naszym danym osobowym niż my sami – pamiętajmy o tym!