W dniu 16 marca 2020 r. Europejska Rada Ochrony Danych (dalej: EROD) wydała oświadczenie, w którym wyraźnie wskazała, że „przepisy z zakresu ochrony danych osobowych (takie jak RODO) nie utrudniają działań podejmowanych w walce z pandemią koronawirusa” (zob. https://edpb.europa.eu/news/news/2020/statement-edpb-chair-processing-personal-data-context-covid-19-outbreak_pl). RODO zawiera bowiem odpowiednie podstawy prawne umożliwiające przetwarzanie danych osobowych w kontekście epidemii. Niemniej jednak wyjątkowa sytuacja, z jaką mamy obecnie do czynienia, nie zwalnia administratorów z przestrzegania zasad ochrony danych osobowych.
Opublikowane oświadczenie, choć nie zawiera konkretnych wskazówek co do przetwarzania danych osobowych w obliczu pandemii, w pewien sposób porządkuje i rozwiewa liczne wątpliwości, jakie w ostatnim czasie pojawiły się nie tylko wśród ekspertów, ale przede wszystkim pracodawców. Zdaniem EROD pracodawcy i organy administracji publicznej właściwe do spraw zdrowia są uprawnione do przetwarzania danych osobowych w kontekście epidemii, i to nawet bez konieczności uzyskania zgody osoby, której dane dotyczą. Sytuacja taka może mieć miejsce, gdy przetwarzanie danych osobowych jest konieczne dla pracodawców ze względu na interes publiczny w dziedzinie zdrowia publicznego, w celu ochrony żywotnych interesów lub w celu spełnienia innego obowiązku prawnego.
W tym zakresie w oświadczeniu EROD zostały przywołane art. 6 i 9 RODO jako potencjalne podstawy przetwarzania danych osobowych. Jak wskazywaliśmy w artykule „Pomiar temperatury ciała pracowników a RODO” (zob. https://www.lubasziwspolnicy.pl/pomiar-temperatury-ciala-pracownikow-a-rodo/), art. 6 ust. 1 lit. f) RODO może stanowić podstawę przetwarzania danych osobowych pracowników oraz osób odwiedzających miejsce pracy, takich jak wyniki pomiaru temperatury, jednak pod warunkiem przyjęcia, że tego rodzaju dane nie dostarczają informacji o stanie zdrowia określonej osoby, a są jedynie daną liczbową czy statystyczną. Wówczas prawnie uzasadniony interes administratora w przetwarzaniu takich danych przejawia się w konieczności zapewnienia bezpieczeństwa członkom personelu (poprzez minimalizację ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa) oraz w potrzebie podejmowania działań profilaktycznych, mających zapobiec ewentualnemu przestojowi w miejscu pracy (np. z powodu ryzyka zakażenia i absencji kadry pracowniczej).
Koncepcja powoływania art. 6 ust. 1 lit. f) RODO w tego rodzaju sytuacjach jest mimo to krytykowana w doktrynie, a wobec braku jednoznacznego stanowiska Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, z ostrożności zaleca się przyjęcie, że nawet wyniki pomiaru temperatury stanowią dane wrażliwe, a w konsekwencji podstawą ich przetwarzania może być art. 9 ust. 2 lit. b), h) lub i) RODO. Niemniej jednak, mając na uwadze bezpośrednie odwołanie się przez EROD w oświadczeniu do art. 6 RODO, należy stwierdzić, że ze względu na dynamicznie rozszerzający się stan zagrożenia epidemicznego, EROD stoi na stanowisku, iż prawnie uzasadniony interes administratora również może posłużyć jako przesłanka legalizująca przetwarzanie danych osobowych. Jest to dodatkowym potwierdzeniem, że w obliczu pandemii przepisy RODO nie mogą stanowić przeszkody w podejmowaniu działań zmierzających do zabezpieczenia zdrowia publicznego.
Ponadto, EROD w swoim oświadczeniu odniosła się też do przetwarzania danych dotyczących komunikacji elektronicznej, np. danych dotyczących lokalizacji pochodzących z urządzeń mobilnych, przypominając, że kwestie te są regulowane przepisami dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej. Poza tym dodatkowe zasady dotyczące przetwarzania mogą wynikać z przepisów wdrażających dyrektywę do krajowych porządków prawnych. W tym zakresie organy administracji publicznej powinny przede wszystkim dążyć do przetwarzania danych dotyczących lokalizacji w sposób anonimowy, a jeśli to okaże się niemożliwe – mogą skorzystać z uprawnień przewidzianych na mocy art. 15 dyrektywy. Na podstawie tego przepisu państwa członkowskie mogą przyjąć odpowiednie środki legislacyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa narodowego i bezpieczeństwa publicznego.
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
Adrianna Michałowicz
Aplikantka, doktorantka na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
