Jesteś pracownikiem i korzystasz ze służbowej skrzynki mailowej? A może jesteś pracodawcą, który monitoruje e-maile swoich podwładnych? W wyroku wydanym w sprawie Bărbulescu przeciwko Rumunii, Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu rozstrzygnęła, czy pracodawca może kontrolować treść prywatnych maili wysyłanych przez pracowników ze służbowej skrzynki, a jeśli tak, to pod jakimi warunkami.
Sprawa Bogdana Bărbulescu
Bogdan Bărbulescu, obywatel Rumunii, na polecenie swojego pracodawcy założył konto na publicznie dostępnym komunikatorze, który miał mu służyć do kontaktów z klientami. Monitorując treść wiadomości wysyłanych przez Pana Bărbulescu, jego pracodawca odkrył, że komunikator był wykorzystywany również do prywatnych kontaktów pracownika. W konsekwencji, pracodawca rozwiązał z Panem Bărbulescu umowę o pracę.
Pracownik zarzucił pracodawcy nieuzasadnione zwolnienie z pracy oraz nadmierną ingerencję w prywatność, a następnie skierował sprawę do sądu. Rumuński wymiar sprawiedliwości każdorazowo przyznawał rację pracodawcy. W 2008 roku Bogdan Bărbulescu skierował sprawę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wskazując na naruszenie art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Artykuł ten dotyczy prawa do poszanowania życia rodzinnego, domu i korespondencji.
Orzeczenie ETPCz
W 2016 roku Trybunał w składzie 7 sędziów orzekł, że w przypadku Pana Bogdana Bărbulescu nie doszło do naruszenia art. 8 Konwencji, zaś zastosowane przez pracodawcę środki kontroli pracownika były proporcjonalne. Rozstrzygnięcie to zostało zaskarżone i skierowane do Wielkiej Izby Trybunału, która orzekła, że w tej sprawie miało miejsce naruszenie prawa do poszanowania życia rodzinnego, a rumuńskie sądy nie zadbały o ochronę tego prawa.
Trybunał w składzie Wielkiej Izby zarzucił rumuńskiemu wymiarowi sprawiedliwości niewystarczające zbadanie, czy pracownik został ostrzeżony o kontroli korespondencji, jakie były przesłanki dla zastosowania takiej kontroli oraz czy była ona konieczna. Zdaniem Trybunału Bogdan Bărbulescu nie został ostrzeżony o monitorowaniu jego korespondencji przez pracodawcę, zaś zakaz używania komunikatora dla celów prywatnych nie może być traktowany jako tego rodzaju ostrzeżenie.
Skutki wyroku ETPCz
Czy rozstrzygnięcie ETPCz oznacza, że pracodawcy nie mogą kontrolować wiadomości wysyłanych przez pracowników ze służbowych skrzynek i komunikatorów? Absolutnie nie! Pracodawca ma takie prawo, jednak może je stosować w ograniczonym zakresie.
Przede wszystkim pracodawca powinien wyraźnie uprzedzić pracownika o stosowaniu monitoringu wiadomości oraz o sposobie jego stosowania. Ponadto, monitoring nie może nadmiernie ingerować w prywatność pracownika. Przed wdrożeniem systemu kontroli, pracodawca powinien ustalić, czy tego rodzaju kontrola jest konieczna i czy nie istnieją mniej inwazyjne środki badania wiadomości wysyłanych przez pracowników. Pracodawca powinien wyważyć własne interesy oraz prawo do prywatności pracownika, a następnie zastosować sposoby kontroli adekwatne do potrzeb.
Trybunał ostatecznie przyznał, że interesy pracodawcy i jego przedsiębiorstwa są ważne, jednak zawsze konieczne jest rozważenie, czy ochrona sfery prywatnej pracownika, w tym jego prawa do korespondencji, nie stoi ponad tym interesem.
Jednocześnie podkreślił, że wewnętrzne regulaminy obowiązujące u pracodawcy nie mogą wymagać, by pracownik całkowicie zrezygnował z życia prywatnego w godzinach pracy. Oczywiście, załatwianie prywatnych spraw przez pracowników w miejscu pracy podlega znacznym ograniczeniom, jednakże nie może być ono całkowicie zniesione.
Czy możemy spodziewać się zmian także w Polsce?
Choć wyrok Trybunału nie ma bezpośredniego wpływu na polskie ustawodawstwo, niewątpliwie może on stanowić pewnego rodzaju wskazówkę dla wymiaru sprawiedliwości i dla pracodawców. Każdy stosujący monitoring skrzynek mailowych pracowników, powinien upewnić się, czy kadra została należycie ostrzeżona o dokonywanej kontroli oraz czy monitoring ten nie ingeruje nadmiernie w sferę prywatności pracowników.
RODO czyli rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych – dowiedz się więcej!
Masz pytania dotyczące tematu artykułu? Skontaktuj się z autorem.
Karolina Przybysz
Aplikant
